Alkoholizm a unieważnienie ślubu kościelnego

Alkoholizm a unieważnienie ślubu kościelnego

Alkoholizm jest częstym powodem, z którym przychodzą do kancelarii kanonicznej osoby chcące unieważnić swój ślub kościelny czyli w przeprowadzić proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Jest to zatem problem, który wpływa nie tylko na rozpad małżeństwa ale stanowi podstawę jego nieważności.

Czym jest alkoholizm?

Alkoholizm stanowi niewątpliwie poważny problem zarówno społeczny, psychologiczny jak i prawny. Należy zauważyć, że skutki alkoholizmu są niewątpliwie najbardziej dotkliwe dla małżeństwa i rodziny alkoholika, bowiem tam następuje najwyższy stopień degradacji moralnej i psychicznej.

Zgodnie z definicją podaną przez Światową Organizację Zdrowia „Alkoholizm to każdy sposób picia napojów alkoholowych, który wykracza poza miarę tradycyjnego, zwyczajnego spożycia, albo poza ramy obyczajowego, przyjętego w całej społeczności picia towarzyskiego, bez względu na czynniki etiologiczne, które do takiego zachowani prowadzą i niezależnie od zakresu, w jakim te czynniki etiologiczne zależą od dziedziczności, konstytucji oraz nabytych wpływów fizjopatologicznych i metabolicznych”.

Fazy alkoholizmu

Z punktu widzenia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa, bardzo istotne są stadia nałogu alkoholowego, potocznie nazywane fazami.

Faza przedalkoholowa

• spożywanie alkoholu odbywa się w sposób okazjonalny w celu doznania ulgi i odprężenia,
• wzrasta tolerancja pijącego na alkohol,
• faza ta może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.

Faza ostrzegawcza

• trwa od pół roku do kilku lat,
• występują luki pamięciowe tzw. urwanie filmu,
• osoba zaczyna pić ukradkiem,
• picie alkoholu przestaje stanowić przyjemność a staje się potrzebą.

Faza krytyczna – początek rzeczywistego uzależnienia

• następuje utrata kontroli nad rozpoczętym piciem,
• pojawia się potrzeba dalszego picia, która staje się przymusem,
• w małżeństwie zaczyna pojawiać się zazdrość, która jest wynikiem niechęci drugiej strony do współżycia z osobą nadużywającą alkoholu,
• osoba zaczyna pić także w godzinach porannych.

Faza czwarta – chroniczne picie alkoholu

• w przypadku braku alkoholu alkoholik zaczyna sięgać po substancje zastępcze – denaturat, płyn do mycia naczyń,
• celem zdobycia pieniędzy na alkohol osoba zaczyna oszukiwać, okradać własną rodzinę,
• widoczny staje się brak troski o swój wygląd zewnętrzny, o higienę osobistą, odżywianie,
• pojawiają się zaburzenia psychiczne jak stany lękowe, psychozy.

Dowodzenie alkoholizmu

Alkoholizm niewątpliwie może stanowić podstawę do prowadzenia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa, błędnie określanego jako „rozwód kościelny”, „unieważnienie ślubu kościelnego”, „unieważnienie małżeństwa”, choć nie stanowi sam w sobie bezpośredniej przesłanki. Dowodzenie w procesie, który opiera się na problemie jak alkoholowym jest niewątpliwie trudne.

Mówiąc o przesłance niezdolności osoby do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, należy odpowiedzieć na pytanie czy osoba chcąca zawrzeć związek małżeński, w dniu ślubu była już w stanie zaawansowanej choroby alkoholowej. Wyżej wymienione fazy alkoholowe nie są proste do rozróżnienia bowiem nie ma pomiędzy nimi płynnego przejścia i łatwej do określenia granicy.

W dowodzeniu alkoholizmu jako przyczyny nieważności małżeństwa, konieczna będzie opinia biegłego psychologa czy psychiatry. Bardzo istotne są też przesłuchania świadków czy dowody z dokumentów, jako podstawa tego, że przedmiotowe uzależnienie istniało już w chwili zawierania związku małżeńskiego.

Podsumowując wskazać należy, że mając na uwadze orzecznictwo sądów biskupich, alkoholizm podobnie jak inne uzależnienia np. narkomania zniekształcają osobowość człowieka, degenerując ją, dlatego też mają one ewidentny wpływ na zdolność osoby do podjęcia istotnych praw i obowiązków małżeńskich. Kluczowa jest natomiast kwestia udowodnienia przed sądem, że owa niezdolność występowała i miała wpływ na podmiot w chwili składania przysięgi małżeńskiej.

Wszystkie wyżej wskazane okoliczności powinny zostać wskazane w pierwszych pismach składanych do sądu kościelnego tj. skardze powodowej, bądź odpowiedzi na skargę powodową. Odpowiednio zredagowane pismo, a także jego właściwa argumentacja, poparta właściwymi dowodami stanowią jeden z ważniejszych kroków do uzyskania wyroku pozytywnego w sprawach o unieważnienie ślubu kościelnego.

adwokat kościelny Warszawa

Magdalena Pietrzyk